Als het aan de Europese Commissie ligt, moeten alle passagiers op Europese vliegvelden in de toekomst onderworpen worden aan een bodyscan. Dat meldde NRC Handelsblad op 20 oktober.

SAAR SLEGERS

Dit artikel verscheen in TU Delta, jaargang 40, nummer 32.

Europese politici zijn verdeeld over het invoeren van een verplichte bodyscan. De Duitse minister van binnenlandse zaken, Wolfgang Schäuble, heeft bekendgemaakt er niets in te zien. Politieagenten zouden als gluurders bestempeld worden. De Nederlandse minister van justitie Hirsch Ballin heeft daarentegen geen bezwaar tegen het gebruik van de ‘naaktscanner’. Volgens hem zouden de scans slechts ‘louter informatieve informatie’ tonen.

Op Schiphol worden op dit moment al proeven gedaan met bodyscans. Op vrijwillige basis laten de passagiers zich scannen. “Het grote voordeel van de scan is dat het niet meer nodig is om het hele lichaam te fouilleren”, zegt ir. Marianne van Scherpenzeel. De TU-alumna deed binnen de masteropleiding management of technology (Techniek, Bestuur en Management) onderzoek naar veiligheidscontroles voor personeel op vliegvelden en werkt nu op Schiphol, waar ze zich bezighoudt met capaciteitsmanagement. “Passagiers ervaren een fouillering vaak als erg ongemakkelijk. Ze worden uiteindelijk toch overal betast. Maar na het maken van een scan kan er heel gericht gefouilleerd worden. Iemand van de beveiliging kan nu zeggen: ik zie dat er een voorwerp in uw binnenzak zit. Kunt u dat er even uithalen?”
Van Scherpenzeel vindt dat er een handige oplossing is gevonden om te voorkomen dat de privacy van de passagiers in het geding raakt. “De beambten die de scans bekijken, bevinden zich in een andere ruimte dan de passagiers. Ze zien de passagiers niet en kunnen daardoor niet de link leggen tussen de scans die ze op hun scherm voorbij zien komen en de individuele passagiers.” De persvoorlichting van Schiphol meldt bovendien dat de scans meteen worden gewist.
Maar hoe werkt de scanner? Dat weet prof.dr. Paul Planken (optica, Technische Natuurwetenschappen). “Het gaat hier om een millimeter wave scanner. Dit apparaat gebruikt elektromagnetische straling om de contouren van het lichaam zichtbaar te maken. De frequentie van deze straling zit tussen de frequentie van zichtbaar licht en de frequentie van radiogolven in. De golven gaan makkelijk door kleren heen, maar weerkaatsen op de mensenhuid. Dat komt doordat het water in de huid het licht deels absorbeert en deels reflecteert. Ook voorwerpen zoals messen en explosieven reflecteren de golven en worden daardoor zichtbaar in de scanner. De voorwerpen kaatsen een andere hoeveelheid golven terug. Daardoor contrasteert het voorwerp met de huid.”
De professor vervolgt: “Ik vraag me af wat er zou gebeuren als je met zeiknatte kleren in de scanner zou gaan staan. Ik heb geen idee wat die dan aangeeft.”
Met een ander soort scan, de backscatter X-ray, kunnen nog gedetailleerdere plaatjes gemaakt worden, maar dat apparaat wordt op Schiphol niet gebruikt. Planken: “De X-ray-scanner gebruikt röntgenstraling en die straling zou in principe tot DNA-schade kunnen leiden. De straling van de millimeter wave scanner is daarentegen volkomen ongevaarlijk.”